ประวัติความเป็นมาและบทบาทของสถานกงสุลใหญ่ ณ เมืองโกตาบารู

นายสุรพล เพชรวรา

(MR. SURAPON PETCH-VRA)

กงสุลใหญ่ (Consul-General)

สถานกงสุลใหญ่ ณ เมืองโกตาบารู

ประวัติความเป็นมาและบทบาทของสถานกงสุลใหญ่ ณ เมืองโกตาบารู


1. การสถาปนาสถานกงสุลใหญ่ ณ เมืองโกตาบารู

ในช่วงต้นรัตนโกสินทร์ คาบสมุทรมลายูซึ่งประกอบด้วยรัฐ 10 รัฐ ตกอยู่ภายใต้อำนาจของไทยถึง 6 รัฐ คือ รัฐปาหัง เปรัค เคดาห์ (ไทรบุรี) กลันตัน ตรังกานู และเปอร์ลิส นับตั้งแต่ปี พ.ศ. 2369 ไทยได้ทยอยเสียอำนาจปกครองให้แก่อังกฤษเรื่อยมา ครั้งสุดท้ายในปี 2452 ด้วยผลของสนธิสัญญาระหว่างสยามกับบริเทนใหญ่ ลงนามเมื่อวันที่ 10 มีนาคม ค.ศ. 1909 รัฐบาลสยามได้โอนสิทธิบรรดามีเหนือรัฐกลันตัน ตรังกานู ไทรบุรี และเปอร์ลิสให้รัฐบาลอังกฤษปกครอง ภายใต้สนธิสัญญาฉบับนี้ บุคคลในบังคับสยามในรัฐดังกล่าว หากมีความประสงค์จะมีสัญชาติไทยต่อไปต้องย้ายภูมิลำเนาไปอยู่ในดินแดนสยามภายใน 6 เดือน เป็นเหตุให้คนไทยที่พูดภาษาไทย ยาวี และมีขนบธรรมเนียมประเพณีแบบไทย แต่ไม่สามารถละทิ้งถิ่นที่อยู่ดั้งเดิมต้องตกค้างอยู่ในรัฐดังกล่าว กลายเป็นคนในบังคับของอังกฤษเป็นจำนวนมาก หลังจากนั้น ในวันที่ 31 สิงหาคม 2500 อังกฤษก็ได้ให้เอกราชสมบูรณ์แก่มาเลเซีย

สถานกงสุล ณ เมืองโกตาบารู ได้รับการสถาปนาขึ้นเมื่อวันที่ 1 พฤษภาคม 2509 โดยมีเขตอาณาเฉพาะรัฐกลันตัน ต่อมาในปี 2512 ได้ขยายเขตอาณาไปถึงรัฐตรังกานู และได้ยกฐานะเป็น “สถานกงสุลใหญ่ ณ เมืองโกตาบารู” เมื่อวันที่ 6 มีนาคม 2520 บทบาทของสถานกงสุลฯ ในระยะแรกๆ มุ่งเน้นในการแก้ไขปัญหาชายแดน ปัญหาโจรจีนคอมมิวนิสต์ ปัญหาลักลอบการนำเข้าสินค้าเถื่อน และการอำนวยความสะดวกด้านการติดต่อระหว่างส่วนราชการและประชาชนของทั้งสองประเทศ รวมทั้งการดูแลคนเชื้อชาติไทยในรัฐกลันตันให้ได้รับความเป็นธรรมตามสมควร

2. บทบาทและอำนาจหน้าที่

ปัจจุบันสถานกงสุลใหญ่ฯ มีอำนาจหน้าที่ตามอนุสัญญากรุงเวียนนาว่าด้วยความสัมพันธ์ทางกงสุล พ.ศ. 2506 และบทบาทหน้าที่อื่นๆ ตามที่ได้รับมอบหมาย สรุปได้ดังนี้

- มีส่วนร่วมในการเยียวยาและแก้ไขปัญหาความไม่สงบในจังหวัดชายแดนภาคใต้ ซึ่งเป็นวาระแห่งชาติที่สำคัญและเร่งด่วนของรัฐบาล

- คุ้มครองดูแลผลประโยชน์ของประเทศไทย และคนไทยที่พำนักหรือทำงานใน รัฐกลันตัน และรัฐตรังกานู ภายใต้กรอบของกฎหมาย อาทิ การช่วยเหลือแรงงาน ลูกเรือประมง ผู้ต้องโทษ รวมทั้งช่วยเหลือผู้ตกทุกข์ได้ยากชาวไทยให้กลับภูมิลำเนาเดิม

- ส่งเสริมและพัฒนาความสัมพันธ์ทางการค้า เศรษฐกิจ วัฒนธรรมและวิชาการระหว่างประเทศไทยกับมาเลเซีย ภายใต้กรอบ คณะกรรมการว่าด้วยยุทธศาสตร์การพัฒนาร่วมสำหรับพื้นที่ชายแดนไทย-มาเลเซีย (JDS หรือ Thailand-Malaysia Committee on Joint Development Strategy for border areas) อาทิ ส่งเสริมการศึกษาหาความรู้เพื่อพัฒนาความเชี่ยวชาญด้านอาชีพของชาวไทยในจังหวัดชายแดนภาคใต้ ผลักดันการเปิดเที่ยวบินตรงจากโกตาบารูไปประเทศไทย

- ติดตามความเคลื่อนไหวทางด้านการค้า เศรษฐกิจ วัฒนธรรม และวิชาการของมาเลเซีย โดยเฉพาะในรัฐกลันตันและตรังกานู เพื่อรายงานให้หน่วยราชการและภาคเอกชนที่เกี่ยวข้องของไทยทราบ

- รับคำร้องขอมีหนังสือเดินทางจากคนไทยที่อยู่ใน 5 จังหวัดชายแดนภาคใต้ และดำเนินการต่ออายุหนังสือเดินทางให้แก่คนไทยที่มีถิ่นที่อยู่ในรัฐกลันตันและตรังกานู

- ให้การตรวจลงตราหนังสือเดินทาง (Visa) แก่ชาวต่างประเทศที่ประสงค์จะเดินทางเข้าประเทศไทย

- ทำหน้าที่นิติการณ์ คือ การรับรองความถูกต้องของเอกสารงานทะเบียนราษฎร์ งานทะเบียนครอบครัว เช่น การรับรองคำแปล จดทะเบียนเกิด/ตาย ทะเบียนสมรส ทะเบียนหย่า เป็นต้น

- ให้คำปรึกษาและอำนวยความสะดวกแก่หน่วยราชการและภาคเอกชนของไทยและมาเลเซีย ติดต่อประสานงาน จัดกิจกรรมร่วมและแก้ปัญหาในระดับชาติและท้องถิ่นกับฝ่ายมาเลเซีย อาทิ ร่วมประชุมคณะกรรมาธิการร่วมไทย-มาเลเซีย (Joint Committee: JC) คณะกรรมการชายแดนทั่วไปไทย-มาเลเซีย General Border Committee: GBC) กรรมการชายแดนส่วนภูมิภาค (Regional Border Committee: RBC) และกรรมการที่ปรึกษาสภาธุรกิจชายแดนภาคใต้ภายใต้โครงการสามเหลี่ยมเศรษฐกิจ (Indonesia Malaysia Thailand Growth Triangle: IMT-GT) คณะกรรมการที่ปรึกษาศูนย์อำนวยการบริหารจังหวัดชายแดนภาคใต้ (ศอ.บต.) นอกจากนี้ ยังมีหน้าที่เป็นคณะกรรมการการเลือกตั้งประจำเขตสำหรับการเลือกตั้งนอกราชอาณาจักร

รายนามกงสุลและกงสุลใหญ่ ณ เมืองโกตาบารู

1. นายวิเชษฐ์ สุทธยาคม พ.ศ. 2509 – 2511 (กงสุล)

2. นายสุเมศ ศิริมงคล พ.ศ. 2511 – 2514 (กงสุลใหญ่)

3. นายสมาน ศักดิ์สงวน พ.ศ. 2514 – 2519 (กงสุลใหญ่)

4. นายประพจน์ นรินทรางกูร ณ อยุธยา พ.ศ. 2521 – 2522 (กงสุลใหญ่)

5. นายมงคล มีจุล พ.ศ. 2522 – 2524 (กงสุลใหญ่)

6. นายพินัย วงศาโรจน์ พ.ศ. 2524 – 2527 (กงสุลใหญ่)

7. นายสัญญา คุปตารมย์ พ.ศ. 2528 – 2531 (กงสุลใหญ่)

8. นายแถม ทองขุนนา พ.ศ. 2532 – 2533 (กงสุลใหญ่)

9. นายการุณย์ ฤชุโยธิน พ.ศ. 2533 – 2534 (กงสุลใหญ่)

10. นายดุสิต จันตะเสน พ.ศ. 2535 – 2540 (กงสุลใหญ่)

11. นายตวง มุกดาสนิท พ.ศ. 2541 – 2544 (กงสุลใหญ่)

12. นายสุโข ภิรมย์นาม พ.ศ. 2546 – 13 มี.ค. 2550 (กงสุลใหญ่)

13. นายสุรพล เพชรวรา 23 มี.ค. พ.ศ. 2550 - ปัจจุบัน (กงสุลใหญ่)